اضطراب در واقع نوعی احساس تنش، نگرانی و ترس می باشد که می تواند همراه با علائم جسمانی از جمله افزایش ضربان قلب، لرزش دست، عرق کردن، خشکی دهان، درد قفسه سینه، سر درد، تنفس ها سریع، باشد.اضطراب در شرایط پر استرس طبیعی و حتی گاهی مفید نیز می باشد.

به عنوان مثال زمانیکه با یک فرد چاقو به دست و عصبانی مواجه می شوید، آدرنالین وارد خون شده و دچار اضطراب می شوید. این اضطراب ماهیچه ها، عضله قلب و ریه ها برای فرار از شرایط موجود آماده می کند. البته برخی افراد در مقایسه با دیگران در شرایط مشابه، از جمله سر جلسه امتحان، دچار اضطراب بیشتری می شوند. اضطرابی غیر طبیعی است که:

· متناسب با شرایطی که فرد با آن مواجهه می شود، نباشد.

· زمانیکه شرایط استرس زا از بین می رود و یا به دنبال استرس کوچک، اضطراب شدید ادامه یابد.

· بدون وجود شرایط استرس زا، علائم اضطراب وجود داشته باشد.

اضطراب منتشر چیست؟

چنانچه فردی در اغلب روزهای ماه و به مدت طولانی دچار احساس نگرانی و ترس و تشویش باشد، بدون وجود شرایط استرس زا قابل توجه و یا بدون آنکه فرد علت اضطراب را بداند، گفته می شود که دچار اضطراب منتشر شده است. اضطراب منتشر بر کیفیت زندگی فرد تاثیر می گذارد و علاوه بر علائم اضطراب می تواند باعث اختلال خواب، خصوصا هنگام خواب رفتن، اختلال در تمرکز حواس، خستگی و همچنین احساس بیقراری و انقباض عضلانی، شود.

چنانچه اضطراب تنها در خصوص یک موضوع یا شرایط خاص مانند قرار گرفتن در ارتفاع زیاد باشد، به این حالت اضطراب منتشر نمی گویند بلکه به آن بیش ترسی یا فوبیا گفته می شود.

2 درصد افراد دچار اضطراب منتشر می شوند و شیوع آن در زنان بیش از مردان است. سن شروع اضطراب منتشر معمولا در دهه بیست زندگی است و افراد مسن کمتر مبتلا به اضطراب منتشر می شوند.

علل اضطراب منتشر

علت اضطراب منتشر تاکنون نامشخص است و بسیاری اوقات بدون وجود دلیلی خاص بوجود می آید. البته عواملی وجود دارند که به نظر می رسد در بروز اضطراب منتشر نقش داشته باشند. از جمله:

· سابقه خانوادگی اضطراب منتشر

· آسیب های روانی دوران کودکی از جمله سوء استفاده یا مرگ یکی از والدین فرد را در بزرگسالی بیشتر مستعد اضطراب منتشر می کند.

· یک استرس بزرگ در زندگی می تواند شروع کننده اضطراب منتشر باشد. به عنوان مثال بحران های خانوادگی و یا آسیب های ناگهانی شدید مانند سوختگی. در این حالت فرد پس از رفع شرایط استرس زا، همواره دچار نگرانی و علائم جسمانی اضطراب است.

گاهی اوقات افسردگی و یا اسکیزوفرنی ممکن است بصورت اضطراب منتشر ظاهر شود.

برای تشخیص اضطراب منتشر بایستی سایر عللی که می تواند منجر به اضطراب گردد، رد شود. از جمله:

· مصرف زیاد کافئین (قهوه، چایی، کوکا)

· عوارض جانبی داروهای ضد افسردگی مهار جذب سروتونین (فلوکستین، سیتالوپرام، سرترالین ...)

· پرکاری غده تیروئید

· استفاده از داروهای روانگردان از جمله حشیش

· مشکل در ریتم ضربانی قلب

· سطح پایین گلوکز خون

پیش آگهی:

بدون درمان، اضطراب در زندگی اکثر افراد مبتلا باقی می ماند. با این حال گزارش شده است که 40 درصد افراد مبتلا به اضطراب منتشر که تحت درمان قرار نگرفته اند پس از 12 سال بهبود یافته اند. با این حال حتی پس از بهبودی کامل، احتمال بازگشت علائم اضطراب به دنبال استرس های شدید در زندگی مانند طلاق یا از دست دادن شغل، وجود دارد.

افراد مبتلا به اضطراب منتشر بیشتر تمایل به مصرف زیاد سیگار و الکل دارند، چراکه برای مدتی علائم اضطرابشان را تخفیف می دهد ولی در طولانی مدت صدمات جبران ناپذیری به بدن وارد می کند.

درمانهای موجود برای اضطراب منتشر علائم را بسیار کاهش داده و کیفیت زندگی را بهبود می بخشند. با این حال فرد ممکن است 100 درصد بهبود نیابد و بیش از دیگران در شرایط استرس زا دچار نگرانی شود، هرچند که معمولا این میزان اضطراب، بر کیفیت زندگی وی تاثیر چندانی نخواهد داشت.